Chặn Telegram 2025: Lời Hứa Cải Cách và Giấc Mơ Số Hóa của Giới Trẻ Việt Nam

“Telegram bị chặn, nhưng khát vọng số hóa của giới trẻ Việt Nam thì không ai chặn nổi! Liệu lời hứa ‘không quản được thì cấm là tư duy cũ’ có đang bị thử thách? Ngày 24/5/2025, thông tin Cục Viễn thông yêu cầu chặn Telegram làm dấy lên làn sóng tranh luận. Cùng xuanhieu.org đào sâu, không chỉ để đặt câu hỏi, mà để tìm con đường đưa Việt Nam tiến xa, đúng với khát vọng của một quốc gia số hóa, thịnh vượng.”

1. Lời Hứa Cải Cách: Ngọn Đuốc Niềm Tin Của Thế Hệ Số

Ngày 23/5/2025, Cục Viễn thông (Bộ TT&TT) ban hành văn bản số 1612/CVT-CNTT, yêu cầu các nhà mạng triển khai biện pháp kỹ thuật chặn ứng dụng Telegram. Lý do được đưa ra là nền tảng này bị lạm dụng cho các hoạt động lừa đảo, phát tán nội dung xấu độc, và chưa tuân thủ Nghị định 147/2024/NĐ-CP về quản lý dịch vụ Internet và thông tin trên mạng (Nguồn: VTV News, 23/5/2025). Với khoảng 31,5% người dùng Internet Việt Nam từ 16-64 tuổi sử dụng Telegram (theo Báo cáo Digital 2024 của We Are Social & Meltwater ), quyết định này lập tức gây xôn xao, đặc biệt trong cộng đồng giới trẻ – những người xem đây là công cụ làm việc, học tập và kết nối thiết yếu.

Sự việc này diễn ra trong bối cảnh các nhà lãnh đạo cấp cao của Việt Nam liên tục nhấn mạnh quyết tâm cải cách thể chế, gỡ bỏ rào cản, và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Tổng Bí thư Tô Lâm, trong nhiều phát biểu quan trọng, đã chỉ rõ: “Thể chế là điểm nghẽn của điểm nghẽn. Phải kiên quyết loại bỏ tư duy cấm đoán máy móc, tạo không gian thông thoáng cho người dân và doanh nghiệp phát triển, sáng tạo” (Nguồn tham khảo tinh thần phát biểu: PLO.VN – Bài viết về chỉ đạo của Thủ tướng nhưng phản ánh tinh thần cải cách chung của lãnh đạo).

Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng nhiều lần khẳng định thông điệp mạnh mẽ: “Dứt khoát từ bỏ tư duy không quản được thì cấm, không biết mà vẫn quản. Người dân được làm tất cả những gì pháp luật không cấm!” (Nguồn chính: PLO.VN, 06/07/2024 – Phản ánh rõ tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng). Tinh thần này được Thủ tướng nhắc lại tại hàng loạt sự kiện quan trọng (Tham khảo tinh thần chung từ link PLO.VN trên cho các trích dẫn sau về Thủ tướng):

• Phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật.
• Hội nghị triển khai nhiệm vụ kinh tế-xã hội 2025.
• Diễn đàn Kinh tế số Việt Nam 2025.
• Đặc biệt, tại Hội nghị Chính phủ về chuyển đổi số ngày 20/5/2025, Thủ tướng nhấn mạnh: “Phải quản lý công nghệ bằng công nghệ, không để tư duy cũ kỹ, phương pháp làm việc lỗi thời cản trở sự phát triển và quá trình chuyển đổi số quốc gia”.

Những định hướng cải cách này đã thắp lên niềm tin và khát vọng lớn lao cho thế hệ trẻ. Anh Minh, một lập trình viên 25 tuổi tại TP.HCM, chia sẻ trên X (trước đây là Twitter):

“Nghe Thủ tướng nói ‘quản lý bằng công nghệ’, mình và anh em coder tin rằng Việt Nam sẽ là một ‘miền đất hứa’ cho ngành IT. Telegram là nơi mình học hỏi từ các group quốc tế, cập nhật xu hướng, kết nối dự án. Giờ nghe tin bị chặn, thực sự rất hụt hẫng và có chút hoang mang.” (Trích dẫn từ X, 24/5/2025)

Vậy, thực tế chặn Telegram có đi ngược lại những lời hứa cải cách mạnh mẽ đó?

2. Telegram: Không Chỉ Là Nhắn Tin – Sân Chơi Sáng Tạo và Bài Toán Quản Lý

Telegram không đơn thuần là một ứng dụng nhắn tin. Với hơn 12 triệu lượt tải xuống tại Việt Nam tính riêng trong năm 2022 (theo Báo Hà Nội Mới (qua Baomoi), 23/05/2025), nền tảng này đã trở thành một công cụ đa năng, đặc biệt quan trọng với giới trẻ và những người làm trong lĩnh vực công nghệ, sáng tạo:

• Sáng tạo không giới hạn: Khả năng gửi file lên đến 2GB, lưu trữ đám mây cá nhân không giới hạn (Saved Messages), tạo siêu nhóm (Supergroup) lên đến 200.000 thành viên và kênh (Channel) không giới hạn người theo dõi. Những tính năng này vượt trội so với giới hạn 100MB của WhatsApp hay các hạn chế về nhóm/kênh của Zalo.
• Sinh kế và học tập thiết yếu: Bạn Nam, sinh viên năm cuối ngành Công nghệ Thông tin tại Đà Nẵng, chia sẻ:
  

  “Em tham gia mấy group Telegram về Python và AI có tới cả chục ngàn thành viên quốc tế, tài liệu và các buổi chia sẻ rất giá trị. Khi Telegram bị chặn, nhóm em thử chuyển sang Signal nhưng không có tính năng kênh, nhiều bạn không theo kịp, việc học bị gián đoạn đáng kể.” (Trích dẫn từ X, 24/5/2025)

• Tự do cá nhân hóa và bảo mật (tùy chọn): Miễn phí, không bị chèn quảng cáo gây khó chịu, mã nguồn mở (cho client-side apps), hỗ trợ bot API mạnh mẽ cho phép tùy biến và tự động hóa nhiều tác vụ. Tính năng “Secret Chat” cung cấp mã hóa đầu cuối (end-to-end encryption).

Tuy nhiên, mặt trái của sự tự do và các tính năng mạnh mẽ này là Telegram cũng trở thành mảnh đất màu mỡ cho các hoạt động tiêu cực. Theo số liệu từ Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05 – Bộ Công an), có tới 68% trong tổng số khoảng 9.600 kênh và nhóm Telegram được xác định tại Việt Nam chứa đựng nội dung vi phạm pháp luật: từ lừa đảo trực tuyến, đánh bạc, mua bán trái phép chất ma túy, đến lan truyền thông tin xuyên tạc chống phá Đảng và Nhà nước, thậm chí là nội dung khiêu dâm trẻ em. Thiệt hại ước tính từ các vụ lừa đảo qua Telegram lên đến hơn 1.000 tỷ đồng trong năm qua (Nguồn: Tuổi Trẻ, 23/05/2025). Telegram cũng bị cáo buộc chưa hợp tác chặt chẽ và tuân thủ đầy đủ các quy định của Nghị định 147/2024/NĐ-CP, đặc biệt là về việc xác thực người dùng, lưu trữ dữ liệu tại Việt Nam và gỡ bỏ nội dung vi phạm theo yêu cầu của cơ quan chức năng.

Một bạn trẻ ẩn danh bày tỏ trên diễn đàn VOZ:

“Mình dùng Telegram chủ yếu để theo dõi các kênh tin tức công nghệ và lưu trữ tài liệu học tập. Nhưng cũng không phủ nhận là thấy rất nhiều lời mời vào các nhóm ‘kèo thơm’, ‘đầu tư X% một ngày’. Chặn thì tiếc cho người dùng chân chính, mà không chặn thì đúng là nguy hiểm cho nhiều người nhẹ dạ.” (Trích dẫn từ VOZ.vn )

3. “Nói Một Đằng, Làm Một Nẻo?”: Nhìn Thẳng Mâu Thuẫn Từ Lệnh Chặn Telegram

Những lời hứa cải cách, đặc biệt là cam kết “bỏ tư duy không quản được thì cấm”, đã trở thành kim chỉ nam được kỳ vọng sẽ định hình một môi trường pháp lý thông thoáng, kiến tạo phát triển. Tuy nhiên, quyết định chặn Telegram dường như đang tạo ra một sự đối lập đáng suy ngẫm:

Sự mâu thuẫn này không chỉ gây ra thất vọng trong một bộ phận giới trẻ mà còn có thể ảnh hưởng đến niềm tin vào môi trường đầu tư và phát triển công nghệ tại Việt Nam. Một lập trình viên khác chia sẻ trên X:

“Nghe lãnh đạo nói rất nhiều về Chính phủ số, kinh tế số, mình rất hào hứng. Nhưng cách hành xử với Telegram làm mình thấy như một bước lùi, quay lại thời kỳ mà giải pháp dễ nhất là ‘cấm’.” (Trích dẫn từ X, 24/5/2025)

4. Khi Telegram Bị Chặn: Giới Trẻ Việt Nam Tìm Về Đâu?

Trước viễn cảnh Telegram không thể truy cập, nhiều người dùng, đặc biệt là giới trẻ, buộc phải tìm kiếm các giải pháp thay thế:

• Zalo (thuộc VNG/ giống Wexin – Tencent): Ứng dụng nội địa phổ biến, tuân thủ pháp luật Việt Nam. Tuy nhiên, Zalo có những hạn chế về dung lượng gửi file, quy mô nhóm, và chưa mạnh về các kênh thông tin mở như Telegram. Mối lo ngại về quyền riêng tư và chia sẻ dữ liệu cũng được một số người dùng đề cập (Tham khảo: Dienthoaivui.com.vn, 23/05/2025).
• WhatsApp (thuộc Meta): Phổ biến toàn cầu, mã hóa đầu cuối cho tin nhắn. Tuy nhiên, giới hạn về kích thước file gửi, số lượng thành viên nhóm (1024) và việc Meta thu thập siêu dữ liệu (metadata) là những điểm cần cân nhắc (Tham khảo: Trang bảo mật của WhatsApp ).
• Signal: Được đánh giá cao về bảo mật và quyền riêng tư với mã hóa đầu cuối mạnh mẽ theo mặc định. Tuy nhiên, Signal thiếu vắng các tính năng cộng đồng lớn như kênh (channels) và hệ sinh thái bot phong phú như Telegram, khiến việc chuyển đổi cho các mục đích học tập nhóm lớn hoặc theo dõi thông tin đại chúng gặp khó khăn (Tham khảo: Trang chủ Signal Tiếng Việt ).
• Viber: Cung cấp nhiều tính năng tương tự Telegram, nhưng mức độ phổ biến tại Việt Nam chưa cao bằng các ứng dụng kể trên (Tham khảo: Trang chủ Viber Tiếng Việt ).

Một số người dùng có thể tìm đến các giải pháp kỹ thuật như VPN (Mạng riêng ảo) hoặc Proxy để vượt qua rào cản kỹ thuật. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tạm thời và tiềm ẩn nhiều rủi ro: tốc độ kết nối không ổn định, nguy cơ về an toàn dữ liệu khi sử dụng các dịch vụ VPN/Proxy không đáng tin cậy, và quan trọng hơn là vấn đề pháp lý khi cố tình vượt qua các biện pháp quản lý của nhà nước (Tham khảo: ).

Chị Hà, một chủ shop thời trang online tại Hà Nội, người đã xây dựng cộng đồng khách hàng và quản lý đơn hàng qua các kênh Telegram, than thở:

“Toàn bộ hệ thống thông báo đơn, chăm sóc khách sỉ của mình đều qua Telegram vì tính tiện lợi và miễn phí. Giờ nếu bị chặn, chuyển sang Zalo thì quản lý rất vất vả, chưa kể phải xây dựng lại từ đầu. Dùng VPN thì lúc được lúc không, khách hàng cũng không phải ai cũng biết cài. Thực sự rất khó khăn.” (Chia sẻ cá nhân, 24/5/2025)

5. Bài Học Quốc Tế: Quản Lý Thông Minh Thay Vì Cấm Đoán Triệt Để

Nhiều quốc gia trên thế giới cũng đối mặt với những thách thức tương tự từ Telegram nhưng đã tìm kiếm các giải pháp quản lý linh hoạt hơn thay vì cấm đoán hoàn toàn:

• Brazil: Từng ra lệnh cấm tạm thời Telegram vào tháng 3/2022 do không hợp tác gỡ bỏ nội dung và cung cấp thông tin theo yêu cầu tòa án. Tuy nhiên, lệnh cấm được dỡ bỏ chỉ sau 2 ngày khi Telegram cam kết tuân thủ, bổ nhiệm đại diện pháp lý tại Brazil và triển khai các biện pháp kiểm duyệt nội dung (Nguồn: Global Freedom of Expression – Columbia University).
• Liên minh Châu Âu (EU): Áp dụng Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (Digital Services Act – DSA), buộc các nền tảng lớn như Telegram phải có trách nhiệm hơn trong việc kiểm duyệt nội dung bất hợp pháp, minh bạch thuật toán và bảo vệ người dùng. Telegram đã chỉ định đại diện pháp lý tại EU và thiết lập cơ chế báo cáo theo DSA (Nguồn: Telegram.org EU DSA).
• Hàn Quốc: Thay vì cấm, chính phủ Hàn Quốc chọn cách hợp tác với Telegram và các nhà cung cấp dịch vụ Internet để phát triển các công cụ kỹ thuật nhằm phát hiện và ngăn chặn các nội dung bất hợp pháp, đặc biệt là các nội dung bóc lột tình dục trẻ em (vụ “Nth Room”) (Tham khảo chung về các biện pháp quốc tế: VietNamNet – Quốc gia nào đã chặn Telegram).
• Nga: Từng nỗ lực chặn Telegram vào năm 2018 nhưng gặp thất bại về mặt kỹ thuật và vấp phải sự phản đối của người dùng. Sau đó, Nga đã dỡ bỏ lệnh cấm vào năm 2020 và chuyển sang hướng hợp tác với Telegram trong việc chống lại các nội dung cực đoan, khủng bố (Nguồn: BankInfoSecurity; New East Archive).

Đáng chú ý, sau vụ việc CEO Pavel Durov bị bắt giữ tại Pháp vào tháng 8/2024 (sau đó được tại ngoại và trở về Dubai), Telegram đã có những động thái hợp tác tích cực hơn với cơ quan thực thi pháp luật ở một số quốc gia phương Tây. Nền tảng này đã tăng cường sử dụng AI và đội ngũ kiểm duyệt viên, chặn hàng chục ngàn kênh vi phạm và cam kết cung cấp dữ liệu người dùng (như địa chỉ IP, số điện thoại) khi có yêu cầu pháp lý hợp lệ từ tòa án (Nguồn: Risky Biz News; The Economic Times).

6. Hướng Đi Cho Việt Nam: Từ Bỏ “Không Quản Được Thì Cấm” Đến Quản Trị Thông Minh

Việc chặn hoàn toàn Telegram có thể không phải là giải pháp tối ưu và bền vững. Nó không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến hàng triệu người dùng hợp pháp, cản trở dòng chảy thông tin và các hoạt động kinh tế số, mà còn có thể không giải quyết triệt để vấn đề tội phạm mạng (những đối tượng này sẽ nhanh chóng chuyển sang các nền tảng ẩn danh khác, khó kiểm soát hơn).

Thay vào đó, Việt Nam hoàn toàn có thể xem xét các giải pháp quản lý thông minh, phù hợp với tinh thần cải cách và xu thế chung của thế giới:

1. Thực thi hiệu quả Nghị định 147/2024/NĐ-CP: Đây là công cụ pháp lý quan trọng. Cần quyết liệt yêu cầu Telegram (và các nền tảng xuyên biên giới khác) phải tuân thủ các quy định:
   • Thiết lập văn phòng đại diện hoặc chỉ định đầu mối liên hệ pháp lý tại Việt Nam.
   • Lưu trữ dữ liệu người dùng Việt Nam tại Việt Nam (theo lộ trình phù hợp).
   • Hợp tác gỡ bỏ nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam một cách nhanh chóng khi có yêu cầu từ cơ quan có thẩm quyền.
   • Xác thực tài khoản người dùng (đặc biệt các kênh/nhóm lớn có ảnh hưởng).
2. Chủ động đàm phán và hợp tác với Telegram: Sử dụng các biện pháp pháp lý (bao gồm cả khả năng hạn chế truy cập) như một công cụ đàm phán để buộc Telegram ngồi vào bàn đối thoại và cam kết hợp tác, tương tự như cách Brazil đã làm (Tham khảo: Global Freedom of Expression – Brazil Case).
3. Ứng dụng công nghệ để quản lý công nghệ:
   • Đầu tư phát triển hoặc hợp tác để có các công cụ AI, Big Data để giám sát, phát hiện sớm các kênh/nhóm có dấu hiệu vi phạm pháp luật trên Telegram và các nền tảng khác.
   • Xây dựng cơ chế báo cáo vi phạm hiệu quả từ người dùng (Tham khảo về cơ chế của Telegram: Telegram Moderation Overview).
4. Nâng cao nhận thức và kỹ năng số cho người dân:
   • Tăng cường giáo dục về an ninh mạng, cách nhận diện và phòng tránh lừa đảo trực tuyến, bảo vệ dữ liệu cá nhân.
   • Hướng dẫn người dùng cách sử dụng các nền tảng một cách có trách nhiệm (Tham khảo: ).
5. Thúc đẩy hợp tác đa bên (Multi-stakeholder Cooperation):
   • Tạo diễn đàn đối thoại giữa cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ Internet, các chuyên gia công nghệ, tổ chức xã hội và đại diện cộng đồng người dùng để cùng tìm kiếm giải pháp cân bằng, hài hòa lợi ích. Tham khảo các hướng dẫn của UNESCO về Quản trị Nền tảng Số.

7. Giới Trẻ Việt Nam, Hãy Viết Tiếp Giấc Mơ Số!

Quyết định chặn Telegram hôm nay có thể là một thách thức, nhưng không thể dập tắt khát vọng vươn lên và làm chủ công nghệ của thế hệ trẻ Việt Nam. Mỗi chúng ta, từ lập trình viên, nhà sáng tạo nội dung, người bán hàng online, đến các bạn sinh viên, đều là những nhân tố quan trọng kiến tạo nên tương lai số của đất nước.

xuanhieu.org kêu gọi cộng đồng:

• Lên tiếng có trách nhiệm: Chia sẻ quan điểm, phân tích và đề xuất giải pháp một cách xây dựng trên các nền tảng mạng xã hội (X, Facebook) với các hashtag như #ChanTelegramVN2025, #QuanLyThongMinh, #TuDuyCaiCach, #DigitalVietnamYouth.
• Chủ động tìm hiểu và nâng cao kiến thức: Tìm hiểu về pháp luật Internet, các giải pháp công nghệ an toàn, và cách tự bảo vệ mình trên không gian mạng. (Gợi ý đọc thêm trên xuanhieu.org: Hướng dẫn bảo vệ dữ liệu cá nhân, Đánh giá Nghị định 147)
• Góp ý xây dựng chính sách: Tham gia vào các diễn đàn đối thoại (nếu có), gửi kiến nghị đến các cơ quan chức năng, hoặc thông qua các tổ chức đại diện để tiếng nói của cộng đồng được lắng nghe.
• Lan tỏa thông điệp này: Hãy chia sẻ bài viết để cùng nhau thúc đẩy một cuộc thảo luận rộng rãi và mang tính xây dựng. Như bạn Minh, coder 25 tuổi đã nói:
  

  “Telegram chỉ là một công cụ. Điều quan trọng là chúng ta phải cùng nhau giữ gìn và vun đắp cho giấc mơ số hóa của Việt Nam, một giấc mơ về sự phát triển dựa trên đổi mới, sáng tạo và thượng tôn pháp luật.”

Hãy cùng xuanhieu.org biến những thách thức hôm nay thành động lực mạnh mẽ cho một ngày mai tươi sáng hơn, nơi công nghệ thực sự phục vụ con người và đưa Việt Nam vươn mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên số.

9. Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ) Về Vấn Đề Chặn Telegram